نام انگلیسی Quince از خانواده Rosaceae و از جنس Cydonia بوده ،که تنها یک گونه با نام Vulgaris را دار است و بومی ایران و ترکمنستان میباشد.
بِه درخت کوچکی است به ارتفاع حداکثر 5 متر، از 5-4 سالگی میوه تولید می کند و عمر آن به 50 سال می رسد. شاخه های جوان، برگها و پشت میوه از کرکهای نرم سفید یا خاکستری مایل به قهوه ای پوشیده شده است. برگهای تخم مرغی یا تقریباً گرد یا بیضی نوکدار با قاعده گرد، گلها درشت و صورتی مایل به سفید، گلبرگها تخـم مرغی، دارای 5 کاسبرگ، 5 گلبرگ وگلهـای خـود بارورند. گلـها در انتهـای شاخکهای برگدار ظـــاهر می شوند. میوه بر حسب رقم گرد، تخم مرغی، گلابی شکل با رنگ زرد طلایی و در بعضی ارقام مایل به سبز و کرکدار است.
اقلیم :
/درخت بِه/ در مناطق سردسیر و گرمسیر معتدل قابل کشت می باشد نیاز سرمایی بِه از سایر میوه های دانه دار کمتر است و بین 100 تا 450 ساعت زیر 7 درجه سانتیگراد می باشد. ظــهور شکوفه های به بسیار دیرتر از سایر میوه ها است. بهمین دلیل خطر سرمازدگی بهاره در این میوه بسیار کم است.
خاک مورد نیاز درخت به :
خاکهای نیمه سنگین رسی و شنی برای کشت/ درخت بِه/ مناسب است. خاکهای آهکی موجب عدم جذب آهن و ابتلا به زردی می شود که این حالت در اراضی سنگین و زه دار هم مشاهده می شود. درخت بِه، به شوری خاک و آب مقاومتر از سایر میوه های دانه دار است. بِه تا حدودی به خشکی مقاوم است.
ازدیاد
/درخت بِه/ پیوند قابل تکثیر است. پایه های بذری/ نهال بِه /برای ارقام مرغوب به، زالزالک برای اراضی نامناسب و آهکی و Qb ، Qa وQc پایه های مناسب/ بِه/ می باشند. نوع پیوندهای شکمی و اسکنه ای در نهال بِه متداول است.
کاشت :
فواصل کاشت به معمولاً 5*5 یا 6*5 در نظر گرفته می شود. اصولاً درختان بِه، به هرس زیادی احتیاج ندارند ولی برای فــرم دهی نهال به باید از ارتفاع 100-70 سانتیمتری زمین سربرداری شــــوند و در سال دوم 5-4 شاخه در اطراف شاخه اصلی انتخاب و بقیه حذف شوند.
ارقام نهال بِه : در ایران حدود 10 رقم بِه شناسایی شده که مهمترین آنها عبارتند از : بِه اصفهان، بِه نیشابور، بِه ترش آذربایجان، بِه مظاهری، بِه حاجی رفیعی
برداشت به:
/به/ از اوایل مهر ماه تا اواخر آبان برداشت می شود که معمولاً در میان میوه های ســردسیری آخـرین میوه ایست که می رسد. برداشت با دست انجام می شود و زمان برداشت وقتی است که رنگ میوه زرد و زرد طلایی شده باشد.
مصارف :
میوه بِه بعنوان تازه خوری مصرف ندارد و حدود 90% آن در صنایع مربا سازی و تهیه شربت کاربرد دارد. دانه به مصرف طبی دارد و در تخفیف سرفه، سینه درد از قدیم متداول بوده است.
آفات و بیماریهای بِه
آفات : از مهمترین آفات/ درخت بِه/ میتوان به کرم بِه اشاره نمود که دارای چندین نسل در طول فصل رشد می باشد.
بیماریها : از مهمترین بیماریهای/ درخت بِه /در استان میتوان به پوسیدگی سفید ریشه اشاره نمود.
نحو خرید و ارسال/ نهال به/
شما میتوانید به صورت مستقیم بدون واسطه به دو صورت حضوری و غیر حضوری اقدام به تهیه نهال مورد نظر نماییدنگران بعد مسافت و خشک شدن و خطای نهال نباشید زیرا همکاران ما نهال مورد نظر شما را پس از هرس ریشه و ضد عفونی و پرالیناژ( عبارت است از آغشته کردن ریشه نهال به موادی چسبنده و ضدعفونی کننده.)در بسته بندی داخل نایلون و کیسه پیچیده و لیلبل گزاری شده در اولین فرصت به مقصد ارسال مینمایند به همراه کلیه نهالها دفترچه راهنمای کاشت موجود میباشد که در ان به طورکامل چگونگی حفر گودال -کاشت نهال -فاصله بین درختان-نحوکود دهی-آبیاری-روشهای صحیح هرس درختان-توضیح داده شده است
نیاز های درخت به برای گلدهی و تولید میوه
درخت به در همه نوع خاک ها رشد می کند , اما خاک سبک و دارای رطوبت و حاصلخیزی کافی را ترجیح می دهد. درخت به در شرایط نور کامل آفتاب بسیار خوب رشد می کند. درخت به اگرچه در شرایط کمی سایه خوب رشد می کند , اما میوه کافی نمی دهد وقتی در چنین شرایطی قرار گیرد. ارقام مختلف درخت به شرایط خاص خود را برای رشد و میوه دهی دارند. آفات و بیماری درختان سیب و گلابی می توانند درخت به را نیز مورد حمله قرار دهند. درخت به برای رشد و میوه دهی به فصل رویش طولانی , آب کافی و برنامه سمپاشی علیه افات و بیماری ها نیاز دارد.
درخت به در خاک های قلیایی به کمبود آهن حساس است و به همین خاطر خاک های اسیدی را بیشتر دوست دارد.وزش باد های تند می تواند به درخت به اسیب رساند و از ادامه میوه دهی درخت جلو گیری نماید. احداث بادشکن در مناطق دارای وزش باد های تند لازم می باشد.با وجودیکه درخت به برای گرده افشانی به درخت گرده دهنده نیاز ندارد اما کشت چند رقم از درخت به که موجب میوه دهی بهتر درخت به می شودتوصیه می گردد.کود دهی ازت به مقدار زیاد می تواند سبب تولید پاجوش های زیاد نماید که این پاجوش ها می توانند درخت را ضعیف نمایند.
درخت به با عناصر غذایی کم در زمان برداشت , میوه زیادی نمی دهد. رشد ناقص میوه به بواسط ابیاری کم یا عدم ابیاری در زمان نیاز درخت به اب ,می باشد.کود دهی درست در طی زمستان و بهار می تواند غذایی کافی در اختیار گیاه قرار دهد.
در طی بهار , مصرف کود دارای ازت , و یا کود گاوی کمپوست شده موجب تولید شاخه های بارده زیاد در درخت به می شود.
با توجه به تجربیات سالهای گذشته در ارسال نهال به نقاط مختلف کشور به طریق ذیل عمل میشود
1- ارسال نهال مورد نیاز از طریق پایانه اتوبوسرانی: دراین روش نهالها بسته بندی و بعد از تحویل به قسمت باربری ترمینال پس از یک روز کاری نهال به دست متقاضی خواهد رسید